po 30-tce

Kewa

Zniszczyła go wóda, to pewne. Zniszczyły go też czasy, wojna, komuna, śmierć bliskich, choroba. Czytając "Broniewski. Miłość, wódka, polityka" M. Urbanka odkryłam Broniewskiego na nowo. Książkę pożarłam i ciągle mi mało. Zamówiłam jeszcze jego pamiętnik z lat 1918-1922 i wybór poezji dokonany przez Urbanka.
Nie znamy takiego Broniewskiego ze szkoły, bo to romantyk, patriota, legionista wplatany w historię, z którą się wadził w łagrach sowieckich:
"Rozmowa z Historią

Mistrzyni życia, Historio,
zachciewa ci się psich figlów:
zza kraty podgląda Orion,
jak siedzimy razem na kiblu.

Opowiadasz mi stare kawały
i uśmiechasz się, na wpół drwiąca,
i tak kiblujemy pomału -
ty od wieków, ja od miesiąca.

O Nieśmiertelna, skądże
ta skłonność do paradoksów,
i powiedz mi – czy to mądrze
całemu światu krew popsuć?

Bo skoro na całym świecie,
jak nie wojna, to stan wojenny -
Historio, powiedz mi przecie:
po diabła tu kiblujemy?

Rewolucyjny poeta
ma zginąć w tym mamrze sowieckim?!
Historio, przecież to nietakt,
ktoś z nas po prostu jest dzieckiem!

Wiec wstydź się, sędziwa damo,
i wypuść z Zamarstynowa…
(Na kryminał zaraz za bramą

zasłużymy sobie od nowa)"

Sławomir

„Broniewski jestem. Polak, katolik, alkoholik”

Formalny · Wysłany: Nie 21:52, 15 Mar 2015 Temat postu:

Gdy już się znudzisz Broniewskim tak jak jak Durczokiem, to polecam jeszcze kilkadziesiąt poetek i poetów z okresu dwudziestolecia gdy Broniewski pisał nieźle. Choćby coś o panu doktorze Boy Żeleńskim...
Mój ukochany jego utwór:

Litania ku czci P. T. Matrony Krakowskiej
Inwokacja:
1
Dostojna Pani! Sporo lat już mija, jak słucham potulnie i cierpliwie potoków Twej wymowy; racz więc przymknąć teraz na chwilę Twe słodkie usteczka i pozwól mi przemówić, a postaram się — w przeciwieństwie do Ciebie, Pani, — być zwięzłym i treściwym.
O ty, polskiej ziemi chwało,
Ty, postaci wpółmonarsza,
Ty, czcigodna, nazbyt mało
Opiewana, «damo starsza»;

Ty, co z głębin swej kanapy
Wychylając kibić tłustą,
Brzydkie swe nadstawiasz łapy
Przerażonym naszym ustom;

Ty, co z dostojeństwem w twarzy
Dźwigasz swe potworne kłęby,
O których lustmörder marzy,
Szczerząc zakrwawione zęby;

I ty, uroczysta klempo,
W twojej wiecznej sukni bordo,
Z twoją beznadziejnie tępą
— Powiedzmy otwarcie — mordą;

Ty, orędowniczko dzielna
Uciśnionej polskiej nacji,
Arcykapłanko naczelna
Naszej starobabokracji;

Ty, co w «Piątki» lub «Soboty»
Polskich dusz sprawujesz rządy,
Starodawne wskrzeszasz cnoty,
A druzgocesz «nowe prądy»;

Co na fiksach i na rautach,
I na dobroczynnej sesji
Pytlujesz o pruskich gwałtach,
O «modernie» i «secesji»;

Ty, co wszelkich zadań bytu
W mig rozcinasz każdy problem,
Gdy człek myśli, jakim by tu
Zamknąć babie gębę skoblem;

Ty, strącona z Łysej Góry
W salonu fałszywy «ampir»
Gdzie nas bierzesz na tortury
I krew nudą ssiesz jak wampir;

Ty, co głupoty powagą
Najmądrzejszych wodzisz za łby;
Ty! którą po śniegu nago
Człowiek bez litości gnałby;

Ty, elokwencji patoko
Coś jest wiecznych sporów źródłem,
Czy cię nazwać starą kwoką,
Czy też raczej starem pudłem;

Ty, co gorzko winisz męża
O prozaizm i codzienność,
Gdy twa energia zwycięża
Nazbyt rzadko jego senność;

I ty, której czujność tępi
Młodych wzruszeń powab czysty,
A co w Tomaszu à Kempi
Dawnych gachów chowasz listy;

Ty, co zdarłszy z siebie płótna,
Oglądasz się w lustrze całą
I wzdychasz, ropucho smutna:
«On tak lubił moje ciało…»

Ty, obrazie wiedźmy starej,
Wydarty ze sztychów Goyi —
Powiedz mi: przez jakie czary
Jęczymy w niewoli twojej?

Z jakim czartowskim blekotem
Omamienie na nas padło,
Że czynimy czci przedmiotem
Szpetność, głupotę i sadło?

Przez jakie dziwne kuriozum
Tłuszcz bierzemy za charakter,
Puste gadulstwo za rozum,
A za obraz cnót klimakter??

Za co stwór podeszły wiekiem, Co kobietą być już przestał, A nigdy nie był człowiekiem, Windujemy na piedestał???!

Próżne gniewy, próżne męstwo,
Nie nadeszła chwila jeszcze —
Nazbyt silnie czarnoksięstwo
Ściska nas w potworne kleszcze;

Coraz ciaśniej, coraz duszniej,
Coraz bardziej smutni, słabi
W takt kręcimy się posłuszni,
Jak nam zagra chochoł babi;

I tylko w tęsknocie żyjem,
Czy nie wstanie jaki Wandal,
Co przepędzi babę kijem
I zakończy raz ten skandal!…
-----------------------------------------
Kawalarz, prawda?...

_________________

Kewa

flykiller · Gość

Broniewski był jednym z (co prawda, wielu i to dość odmiennych gatunkowo) poetyckich ulubieńców mojej młodości. Pomijając wspólny sentyment do ziemi mazowieckiej i Płocka, poruszała mnie prostota, żar i liryzm jego wierszy. I genialne, z tego powodu, przekłady Jesienina, którego poezję cechowała podobna prostota, żar i liryzm.

Z pamiętnika pensjonarki

(...)
Trzeba pieśnią bić aż do śmierci,
trzeba głuszyć w ciemnościach syk węży.
Jest gdzieś życie piękniejsze od wierszy.
I jest miłość. I ona zwycięży.

Wtenczas daj nam, poezjo, najprostsze
ze słów prostych i z cichych - najcichsze,
a umarłych w wieczności rozpostrzyj
jak chorągwie podarte na wichrze.

Swoją drogą, ciekawe, jak wiele miejsca obecny program szkolny poświęca Broniewskiemu i jakie wiersze się prezentuje. Za "moich czasów" na pewno był to kultowy "Bagnet na broń", ale co jeszcze? "Elegia o śmierci Ludwika Waryńskiego"?

Kewa · Wysłany: Nie 19:19, 22 Mar 2015 Temat postu:

Pięć wymiarów Broniewskiego jako poety według Urbanka:
1. Poeta rewolucji, walki z niesprawiedliwością, walki ze złem, z najeźdźcą. W 1916 roku uciekł z gimnazjum i wstąpił do Legionów Piłsudskiego. W 1919 rzucił studia i poszedł na wojnę polsko-sowiecką. W 1939 roku przejechał na rowerze kilkaset kilometrów w poszukiwaniu swojej jednostki wojskowej.
2. Broniewski liryczny - autor erotyków. Zmysłowy, uwodzicielski, romantyczny.
3. Tragik - dwukrotnie pochował swoją żonę (raz, gdy był przekonany, że zginęła w obozie i potem gdy umarła na białaczkę), płakał po tragicznej śmierci swojej jedynej, ukochanej córki.
4. Poeta rozczarowany, ograbiony ze złudzeń i wiary, przygnieciony swoją naiwnością.
5. Piewca komunizmu, Stalina. Nękany przez chorobę alkoholową, uwikłany w kompromis z władzą ludową. Ten wymiar przysłonił wszystkie inne. Broniewski zniknął ze szkolnego programu na długie lata.
Teraz na nowo odkrywany przez Muńka Staszczyka, Pidżamę Porno, Pustki, Szymona Zychowicza i nas tutaj zgromadzonych

Homo sapiens

Wśród mrocznych miast, po, mrocznych stronach,
jak stada wypędzanych szczurów,
gromady ludzi przerażonych
pełzają u strzaskanych murów;
bezdomni, ślepi i wylękli,
ruszają chyłkiem, znów przyklękli,
złowrogo patrzą w niebo, szepcą,
że głód, że śmierć, że - wszystko jedno,
i przeklinając ziemię biedną,
ruszają znów, po trupach depczą,
znikają mroczni i samotni...

Ja lecę ku nim, mściwy lotnik,
i świecąc reflektorem serca,
bombami słów złowieszczo zbrojny,
ciskam je w zaciemnienie wojny,
jak jeden z Czterech, co uśmierca.

A pierwszą bombę ciskam w Berlin!
Za zbrodnie wojny, za pancerny
raid przez Ojczyzny mojej piersi,
za drapieżniki pod Warszawą,
za rozwalony dom, za krwawą
kałuże świata, co mnie mierzi,
za pychę, podłość, mordy, gwałty
za pohańbienie słowa: człowiek -
lecą me bomby w ich blackouty -
niechaj im sen spędzają z powiek.

A druga bomba - w grób Smoleński!
Niechaj rycerze zmartwychwstaną
i swiecąc każdy piersi raną,
świadectwo dadzą krwi męczeńskiej,
tej krwi niewinnej, z ręki kata
przelanej w obcą ziemię czerstwą,
ze zgrozą, lecz milczeniem świata
za wolność, równość i braterstwo.

A trzecia bomba - w tych, co wierzą,
że dość jest rozdać broń żołnierzom
i poszczuć ludy, poszczuć armie -
wtedy się więcej złota zgarnie,
by knuć nazajutrz nowe wojny,
by kuć już dzisiaj nowe pęta.
Bije w nich gniewny i spokojny.
Nie trzeba złota. Krew jest święta.

Zachowam jeszcze bombę jedną
na czas,gdy blaski wojny zbledną
gdy bliski będzie już dzień kary
za Wielki Zaciemnienie sumień,
gdy możni szukać będą miary
wolności ludów...
Gdy w ich tłumie
nie będzie Polski - wtenczas, pieśni,
aż w serce ziemi bij! Twe bomby
niech jak Jerycha wrzasną trąby,
niech biją w ludzkość najboleśniej,
niech do otchłani sumień dotrą,
by na skrwawionej globu mapie
stanął do walki przeciw łotrom
dobry, spokojny - Homo Sapiens.

Władysław Broniewski

Pasztet · Wysłany: Pon 4:26, 23 Mar 2015 Temat postu:

Broniewski zapijał swój oportunizm. Ale trudno mu odmówić talentu. Trochę szkoda mi rozpoczynać tę dyskusję, bo na tym forum pluło się już nawet na Miłosza...

lulka · Wysłany: Pon 13:30, 23 Mar 2015 Temat postu:

Kewa · Wysłany: Pon 20:23, 23 Mar 2015 Temat postu:

flykiller · Gość

Kewa · Wysłany: Wto 13:47, 24 Mar 2015 Temat postu:

Broniewski był przekonany, że z Anką to był wypadek, raczej wszystko na to wskazywało, że zatruła się gazem. To po jej śmierci Broniewski rozpił się niemiłosiernie, straczeńczo. Wtedy też zamknięto go w szpitalu psychiatrycznym. Jego przybrana córka uważa, że głównie z lęku o niego. Są jednak też opinie, że pijanego, poza kontrolą Broniewskiego władza się bała. Wtedy potrafił wznieść toast za Józefa... Piłsudskiego, albo wspominać swoją walkę w Legionach.
Z wierszy poświęconych Ance najbardziej lubię "Lament". Wystarczy, że przecztam " Ankę to ja bym do Wisły" i już mam ciarki na plecach. Broniewskiego też bym tak do Wisły za zmarnowany talent, za pijaństwo, za oportunizm.

letnisztorm · Wysłany: Wto 14:19, 24 Mar 2015 Temat postu:

https://www.youtube.com/watch?v=-qyuhgvNgW4

Kewa · Wysłany: Wto 15:31, 24 Mar 2015 Temat postu:

Link Sztormi przekierował mnie jeszcze na to: https://www.youtube.com/watch?v=tYb-RS9hlJA
Wywiad z przybraną córką Broniewskiego.

flykiller · Gość

Nie znam szczegółowo biografii Broniewskiego, ale nie wiem, czy się tym, zarzucanym mu, oportunizmem, trochę nie za często szafuje.
Z perspektywy czasu historia zawsze wygląda zupełnie inaczej, niż ze środka wydarzeń, a Broniewski, od lat młodzieńczych czuł się komunistą i, tak myślę, bardzo chciał być konsekwentny, w swojej wierze, poglądach, w pięknej i potężnej wizji sprawiedliwego świata. Trudno się rozstać z taką wiarą, jeśli jest prawdziwa i głęboka; nie dziwi, że człowiek miota się, błądzi i daje wiele ostatnich szans.

Kewa · Wysłany: Wto 21:56, 24 Mar 2015 Temat postu:

Ja recytowałam: "Na śmierć rewolucjonisty" w mundurku harcerskim - mam gdzieś nawet zdjęcie. Masakra!

Tak, co do oportunizmu to też mam wątpliwości, bo:
1. Najwięcej przypochlebnych władzy wierszy powstało, gdy Broniewski bardzo potrzebował pieniędzy na leczenie w Szwajcarii swojej ukochanej, świeżo odzyskanej żony (był przekonany, że zginęła w Oświęcimiu). To dla niej wrócił do kraju bez chwili wahania, chociaż na emigracji był cenionym poetą. Pisał więc wiersze na zamówienie i brał udział we wszystkich konkursach.
2. Złamany, rozczarowany, związany z trzecią żoną, która pozbawiła go kontaktów z tymi których kochał: wnukiem, córkami, przyjaciółmi, nie potrafił już wyrwać się z sideł. Miał willę od państwa, pieniądze, szacunek, sławę. Zabrakło mu woli i był już wtedy zaawansowanym alkoholikiem.
3. Nie napisał nowego hymnu Polski, o co prosił go Bierut. Mało tego! Był propozycją mocno poruszony. Powiedział, że to tak jakby urwać łeb orłu z godła.
Broniewski lubił dzwonić do przyjaciół o każdej porze dnia i nocy. Miewał lęki, niepokoje. Słonimski najpierw odkładał słuchawkę, a potem wyłączał telefon na noc. Pięknie powiedział na pogrzebie Broniewskiego, że tych nieodebranych telefonów żałuje najbardziej.